Konu başlıkları [gizle] 1 Doğumu 2 6 ayrı kimlik 3 Gerçek Pir Sultan 4 Yetişme Koşulları 5 Hakkında Araştırma ve Çalışmalar Yapanlar

Doğumu

16’ncı yüzyılda yaşadı. Asıl adı Haydar. Yaşamının büyük bölümü Sivas’ın Yıldızeli ilçesinin Çırçır Bucağına bağlı Banaz köyünde geçti. 16’ncı yüzyılın ikinci yarısında Sivas çevresinde boy gösteren [[Alevi-Bektaşi] Safevi-Türkmen kökenli yani Sah Ismail yanlısı Caferi mesebinden (Ehli-beyt yolu) olaylara karıştı. Sivas Beylerbeyi Deli Hızır Paşa, Pir Sultan’ı astırdı. Ölümünün, 1547-1551 ya da 1587-1590 arasındaki bir tarih olduğu sanılıyor.

6 ayrı kimlik

Çeşitli araştırmalarda 6 ayrı Pir Sultan kimliğine değinilir. Sırasıyla, Çorum yöresinden olup bir süre Ankara’da Hasan Dede tekkesinde kalan Pir Sultan’ım Haydar, aruzla şiirler yazan Pir Sultan, Divriği yöresinde yetişen ve asıl adı Halil İbrahim olan Pir Sultan Abdal, 18. yüzyılın ikinci yarısı ile 19. yüzyılın başında yaşamış olan Abdal Pir Sultan, 16. yüzyıl sonu ile 17. yüzyıl başında yaşayan ve Pir Sultan’ın asılmasıyla ilgili deyişleri söyleyen Pir Sultan Abdal.Pir Sultan Abdal Safevi yanlısı değildir.Yazdığı deyişlerin hepsi Şah'a yazılmıştır.Alevilikte Şah ile Hakk yani Allah anlatilmak istenir. Şah Hz. Ali ile de özdeşleştirilir çünkü Alevilikte Hz. Ali Şah-ı Merdan olarak adlandırılır ve Hakk-Muhammed-Ali bir bütün olarak tanimlanir. PirSultan Abdal bu anlamda Sah`a gidelim derken dogru ve temiz yol olan Hakk yolu(Hakk-Muhammed-Ali yolu), aklin ve bilimin yolu olan Allah`in yoluna davet etmistir.

Gerçek Pir Sultan

Son olarak menkıbeleşmiş yaşamıyla tanınan, Hızır Paşa’nın astığı kabul edilen 16’ncı yüzyıl şairi Banazlı Pir Sultan Abdal. Halk edebiyatı araştırmacıları, gerçek Pir Sultan Abdal olarak Banazlıyı kabul eder.

Yetişme Koşulları

Pir Sultan Abdal, halk arasında Yedi Ulular olarak bilinen Yedi Ulu Ozan'dan biridir. Alevi gelenekleri ile dergâhta tarikat ortamında Türk dilini kullanarak yetişti. Şiirlerinde duru ve yalın bir Türkçe kullandı. Ana konuları, Deyişler, Nefesler, Hakk sevgisi, Ehl-i Beyt sevgisi, duazimam, ilahi aşk, tasavvuf ve sosyal uyarı niteliğindedir. Bazıları her ne kadar Pir Sultan'ı başkaldıran asi biri olarak gösterse de gerçekte Pir Sultan Abdal'ın yaşadığı Sivas bölgesinde o tarihte hiçbir halk ayaklanmasına rastlanmamaktadır. Dolayısıyla bir derviş olarak toplumu irşat (İlimiyle ve aklıyla toplumu bilgilendirmiştir) etmiştir. Tekke ve tasavvufun kalıplarını aşıp geniş bir halk kesimine seslenebildi. Medrese öğrenimini Erdebil'de görmesine rağmen, diğer bazı halk şairlerinin tersine, Divan Edebiyatı’ndan hiç etkilenmedi. Pir Sultan Abdal`ı bir Türk ve Safi olan Safevi Devleti ile birleştirmek isteyenlerin en büyük amacı Anadolu`da Alevi olan Türkmenleri Alevi olduğu için katliama uğratan Osmanlı`yı haklı göstermek ve Alevileri İran Şahı'nı desteklemek içindir. Pir Sultan Abdal Osmanlı`dan daha Türkmendir ve Türk diline sahip çıkmıştır.İslam dinine mensup bir Türkmen Kızılbaş Alevi olan Pir Sultan Abdal ve Alevi Türkmenlerinin suçu o zaman özellikle 1500 yililarindan Yavuz Sultan Selim ve Halifelikten gelen Anadolu`daki Emevi Sunni Araplaşmanın yaygınlaşması ve karşılarında Türk ve Alevi olanları katletmeleridir.

Hakkında Araştırma ve Çalışmalar Yapanlar

Ergun, Abdülbaki Gölpınarlı, Pertev Naili Boratav, Cevdet Kudret, Cahit Öztelli, Asım Bezirci Sabahattin Eyuboğlu, Mehmet Fuat, Orhan Ural, Mehmet Bayrak, Erol Toy ve Battal Pehlivan’ın Pir Sultan Abdal ile ilgili araştırma kitapları vardır.

Ayrıca Opera Sanatçısı ve Halk Müziği Araştırmacısı ve icracısı Ruhi Su, Pir Sultan'ın eserlerinden bazılarını bir albümde toplayarak yorumlamıştır.